Τετάρτη 22 Οκτωβρίου 2008

Νομικό καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης και ο ρόλος του έθνους σε αυτό.

Στα συγκεκριμένα άρθρα της εφημερίδας, διατυπώνεται ρητά το νομικό πλαίσιο ίδρυσης και χορήγησης άδειας λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών. Το πλαίσιο αυτό καθορίζεται από το κράτος, εξυπηρετώντας με αυτόν τον τρόπο τα συμφέροντα του (οικονομικά, εδραίωση της εθνικής συνείδησης). Έτσι, η ΕΡΤ και ο ΟΤΕ ( η εφημερίδα αναφέρεται το '95 πριν την ιδιωτικοποίηση του) είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία ιδιωτικών καναλιών και οι κύριοι φορείς που χορηγούν άδεια λειτουργίας των νέων καναλιών. Από αυτό γίνεται κατανοητό το οικονομικό όφελος του κράτους, καθώς έχει την αποκλειστική κυριότητα συνάπτοντας συμβάσεις με ιδιωτικούς φορείς. Στην περίπτωση της καλωδιακής τηλεόρασης ( ΝΟVA), το κέρδος είναι μεγαλύτερο με την ύπαρξη του κωδικοποιητή της ιδιωτικής εταιρείας. Επίσης, H ΕΡΤ έχει το αποκλειστικό προνόμιο να δίνει σήμα στα ιδιωτικά κανάλια και αυτό καθορίζεται βάση του εκάστοτε οργανωτικού κριτηρίου που πληρεί το κάθε ιδιωτικό κανάλι.
Στη συνέχεια αναφέρονται οικονομικές διατάξεις σε σχέση με τις μετοχές ανώνυμων εταιρειών που υποβάλλονται για τη χορήγηση άδειας των τηλεοπτικών σταθμών. Με βάση αυτές τις διατάξεις, η συμμετοχή ξένου κεφαλαίου ( εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης) δεν μπορεί να υπερβαίνει το 25% του συνολικού μετοχικού κεφαλαίου της Εταιρείας. Σε αυτό το σημείο, φαίνεται ο οικονομικός φραγμός που θέτει το κράτος ώστε να εξασφαλίζει την κυριότητα του με τον άμεσο έλεγχο των άλλων κεφαλαίων αλλά επίσης θεωρώ, πως αυτή η διάταξη συνδέεται άμεσα με την έννοια της αλλότητας του ξένου και έχει τις ρίζες της στην εδραίωση του έθνους-κράτους και του καπιταλισμού από τον 19ο αιώνα. Έτσι, τονίζεται ο ξένος ως προς την ενότητα της Ευρώπης- μια ενότητα που έχει εδραιωθεί σε ένα καπιταλιστικό σύστημα και βάση αυτού του οικονομικού μοντέλου, ορίζεται η έννοια της αλλότητας.
Επίσης, ένας άλλος άλλος οικονομικός φραγμός που διαφυλάσσει το δημόσιο-οικονομικό συμφέρον είναι μια άλλη διάταξη σύμφωνα με την οποία η επιχειρηματική συμμετοχή ατόμων επιτρέπεται σε ένα μέσο μαζικής ενημέρωσης και όχι σε περισσότερα. Συγκεκριμένα, αναφέρεται και σε συγγενείς ατόμων που ήδη στελεχώνουν μια ιδιωτική εταιρεία. Για άλλη μια φορά εμφανίζεται η κρατική κυριαρχία η οποία έχει την αποκλειστική οικονομική εποπτεία εδραιώνοντας εξατομικευμένες οικονομικές κινήσεις. Αυτό μας θυμίζει την έννοια του πολίτη- την εξατομικευμένη λογική δράσης που αναδύθηκε μέσα από τη λογική των εθνών - κρατών.
Το κράτος γενικότερα είναι ο γενικός επόπτης ,( μέσω της ΕΡΤ και του ραδιοτηλεοπτικού συμβουλίου) για διάφορα θέματα οικονομικής ή επιχειρηματικής φύσης (αλλαγή μετοχών, ιδιοκτησιακό καθεστώς) αλλά και για ζητήματα που αφορούν το ήθος των διαφόρων εκπομπών Αυτή, η εποπτεία επιτυγχάνεται μέσα από τον τακτικό έλεγχο , ο οποίος συχνά επιβαρύνει τους ίδιους τους σταθμούς δίνοντας για άλλη μια φορά κέρδος στο κράτος.
Η χορήγηση άδειας για την συχνότητα των σταθμών , ρυθμίζονται από τον υπουργό Τύπου και Μ.Μ.Ε. σε συνάρτηση με το Εθνικό συμβούλιο ραδιοτηλεόρασης με τέτοιο τρόπο ώστε να περιλαμβάνουν όλη την ελληνική επικράτεια - 40% των συχνοτήτων σε τοπική και περιφερειακή εμβέλεια. Κατά τον Habermas, η τηλεόραση αποτελεί μια μορφή διαμεσολαβημένης οιονείς αλληλόδρασης- ένα μιντιακό προίον που μπορεί να προκαλέσει, να υποκινήσει μια μάζα. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, πόσο σημαντικό είναι για το κράτος οι πληροφορίες που ελέγχονται από αυτό να φτάνουν σε όλη την επικράτεια. Βεβαίως, πολλές φορές η μάζα υποκινείται μέσα από θετικά μηνύματα ,άλλοτε ωστόσο χειραγωγείται μέσα από διαστρεβλωμένα θέματα από τις εκάστοτε πολιτικές και κρατικές επιδιώξεις.
Στο τρίτο άρθρο, περιλαμβάνονται νόμοι σχετικά με το περιεχόμενο της διαφήμισης( να μην είναι συγκαλυμμένη, να μη θίγει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια,κτλ). Βέβαια, στην πραγματικότητα η σημερινή διαφήμιση καθώς και ολόκληρες καριέρες διαφημιστών, βασίζονται στην εκμετάλλευση του ανθρώπινου υποσυνειδήτου μέσω διαφόρων συνειρμών. (πχ. διαφημίσεις coca-cola) . Ακόμα, ο χρόνος μετάδοσης της διαφήμισης ορίζεται διαφορετικά ανάλογα με τα προγράμματα που προβάλλονται. Έτσι, στις ταινίες επιτρέπονται, κάθε 45' ενώ στην προβολή θρησκευτικών τελετών απαγορεύονται. Στην πραγματικότητα, πολλές φορές σε έργα μεγάλης ακροαματικότητας οι διαφημίσεις είναι σίγουρα πιο συχνές - ίσως προβάλλονται προϊόντα γιο αγορά εξ' αιτίας του μεγάλου αριθμού παρακολούθησης της ταινίας. Ο κανονισμός σχετικά με την απαγόρευση της διαφήμισης στις θρησκευτικές τελετές, ίσως συνδέεται με την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας και της συνοχής του έθνους μέσα από τη θρησκεία. Η ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας εδραιώνεται επίσης μέσα από την διάταξη που αφορά την προβολή της ελληνικής γλώσσας ( συγκεκριμένος χρόνος που πρέπει να χρησιμοποιείται.)
Συμπερασματικά , θα μπορούσαμε να πούμε πως τα τρία άρθρα φαίνεται να εκφράζουν την αντικειμενικότητα, την ορθότητα των ιδιωτικών καναλιών αλλά μάλλον κρίνοντας με βάση τη σημερινή πραγματικότητα, εκφράζουν τον τρόπο που θα έπρεπε- και όχι, τον τρόπο που λειτουργούν. Βέβαια, υπάρχουν κάποιες γενικές αρχές που τηρούνται, αλλά συχνά εμπειρικά ως τηλεθεάτρια ιδιωτικών καναλιών παρατηρώ να προβάλλονται ακριβώς τα αντίθετα από το περιεχόμενο των άρθρων. Έτσι , συχνά υπάρχει αθέμιτη δημοσιογραφία με στόχο την παραπλάνηση δεδομένων και του κοινού πχ. το γνωστό ροζ dvd, όπου κάθε κανάλι εξέφραζε διαφορετική ερμηνεία ανάλογα με τα συμφέροντά του. Ακόμη, η πολιτική πολυφωνία συχνά περιθωριοποιείται και επικεντρώνεται στα κυρίαρχα κόμματα για λόγους εδραίωσης της εξουσίας τους ενώ συχνά τα δελτία παρουσιάζονται δραματοποιημένα δημιουργώντας μια ηδονοβλεπτική ιδιότητα του θεατή, που θυμίζει την θέαση ταινιών τρόμου. ( όλοι θυμόμαστε την τραγωδία γύρω από τον χαμό του μικρού Άλεξ και την τραγελαφική αντιμετώπιση των ιδιωτικών καναλιών). Τέλος, πιστεύω πως το μεγαλύτερο ποσοστό του ελληνικού κοινού βλέπει τα ιδιωτικά κανάλια και αυτό προσδίδει κέρδος στο κράτος ( συμβάσεις της Ε.Ρ.Τ). Συνεπώς, , τα κρατικά κανάλια διατηρούν θα λέγαμε την ποιότητας τους, καθορίζουν τυπικά μέσω ελέγχου την ποιότητα των ιδιωτικών καναλιών αλλά στην πραγματικότητα, ενώπιον του κέρδους αδιαφορούν για την ολοένα αυξανόμενη παραγωγή "τηλεοπτικών σκουπιδιών" της ιδιωτικής τηλεόρασης.

1 σχόλιο:

Έλενα Σιδέρη είπε...

μάρεσε πάρα πολύ! Μάρεσε η σύδεση του κάθε άρθρου με στοιχεί από την εθνογένεση του 19ου αι. Συνέχισε έτσι!